ค้นหาบทความที่นี่

บทความทั้งหมด

Datasheet??? สำคัญไฉน???

6 ปีที่ผ่านมา

โดย เจ้าของร้าน

ช่วงนี้มีน้องๆหลายคนที่เริ่มเรียนรู้การเขียนโปรแกรม Arduino แล้ว และต้องการเรียนรู้เพิ่มเติมด้านการออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ได้เข้ามาถามถึงหลักการต่างๆ จึงแนะนำน้องๆให้ไปหา Datasheet มาอ่านอ้างอิง ซึ่งตรงนี้ก็เป็นวิธีที่เจ้าของร้านใช้อยู่เสมอครับ เจ้าของร้านไม่ใช่คนเก่งเซียนอะไร ไม่ได้เรียนจบวิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์โดยตรง การออกแบบต่างๆทั้งที่นำไปสอนน้องๆเพื่อเรียนรู้และทำส่งให้ลูกค้าก็ได้มาจากการอ้างอิง Datasheet ทุกครั้งครับ
Datasheet คืออะไร?
คำตอบก็ตามชื่อครับ Datasheet ก็คือ "เอกสารข้อมูล" ที่ใช้บอกข้อมูลต่างๆนั่นเอง โดยอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ทุกชิ้นตั้งแต่ไอซีต่างๆ ตัวต้านทาน ตัวเก็บประจุ ตัวเนี่ยวนำ แม้แต่หัวต่อ connector ต่างๆ หัว 2.54 pin ที่ใช้กันก็ล้วนแต่มี Datasheet เป็นของตัวเองทั้งสิ้น

Datasheet บอกอะไรเราบ้าง?
ข้อมูลโดยสรุป หน้าแรกของ Datasheet ทุกฉบับ(อย่างน้อยก็ที่เจ้าของร้านเคยเจอมา) จะเป็นข้อมูลโดยสรุปของอุปกรณ์ตัวนั้นๆ ตั้งแต่ผู้ผลิต ชื่ออุปกรณ์ เบอร์หรือรหัสของอุปกรณ์ คุณสมบัติ การนำไปใช้งาน รายละเอียดอย่างย่อ และหากมีหลายตัวถังเช่นพวกไอซี จะทำตัวถังแบบ PDIP SOC SOIC ก็อาจจะมีเบอร์ย่อยที่ระบุไว้ เช่น เบอร์ 555N เป็นตัวถังแบบ PDIP เบอร์ 555D เป็นตัวถังแบบ SOC เป็นต้น

วงจรภายใน กรณีที่เป็นอุปกรณ์แบบ Active ผู้ผลิตจะบอกวงจรที่อยู่ภายในตัวใอซีเอาไว้เอาไว้ ท่านใดไม่อยากใช้ไอซีก็สามารถซื้ออุปกรณ์มาทำตามวงจรได้ครับ (ส่วนใหญ่ภายในจะเป็นทรานซิสเตอร์สิบหรืออาจถึงร้อยตัวแล้วแต่เบอร์ ใช้ไอซีถูกกว่า ง่ายกว่าแน่นอนครับ)

ขาต่างๆ แน่นอนว่าไอซีไม่ได้มีขาเดียว แล้วขาไหนมีหน้าที่ทำอะไร รายละเอียดมีอะไรบ้าง Datasheet ก็บอกเราเหมือนกันครับ

สเปคทางไฟฟ้า เมื่อรู้แล้วว่าขาไหนมีหน้าที่อะไร แล้วทีนี้เราจะใส่ไฟกี่โวลต์กี่แอมป์เข้าไป หรือไฟจะออกมากี่โวลต์กี่แอมป์ Datasheet ก็บอกเราอีกเช่นเคย ซึ่งจะบอกทั้งค่าที่สามารถทนได้สูงสุด ค่าที่แนะนำให้ใช้ และค่าการทนอุณหภูมิความร้อนต่างๆ

กราฟคุณสมบัติทางไฟฟ้าต่างๆ คุณสมบัติทางไฟฟ้าเมื่อจ่ายไฟเข้าไปค่าต่างๆ อุปกรณ์จะทำงานออกมาอย่างไร อุณหภูมิเปลี่ยนไปทำให้การทำงานเปลี่ยนอย่างไร ไม่ต้องนั่งหาเองให้เสียเวลา ทางผู้ผลิตเขาทดสอบและพิมพ์ไว้ใน Datasheet ให้แล้วครับ

ขั้นตอนการทำงาน (Block Diagram) บอกถึงขั้นตอนการทำงานของอุปกรณ์นั้นๆ

การออกแบบวงจรเพื่อใช้งานและสูตรคำนวณต่างๆ รวมถึงตัวอย่างการออกแบบแผ่นวงจรพิมพ์ (PCB) ตรงนี้ถือเป็นหัวใจสำคัญ เราซื้อไอซีมาก็เพื่อใช้งาน การออกแบบเองคำนวณเองจากสูตรพื้นฐานทางไฟฟ้าย่อมทำได้ แต่การใช้วงจรที่ผู้ผลิตแนะนำ ใช้สูตรคำนวณสำเร็จที่ผู้ผลิตให้มาก็จะทำให้เราลดเวลาการทำงานไปเยอะ(ไม่ต้องปวดหัวมากด้วย)

คุณสมบัติทางกายภาพ ตรงส่วนนี้จะบอกขนาดของอุปกรณ์ กว้าง ยาว สูง ระยะห่างของขา ขนาดของขา ฯลฯ เพื่อเป็นประโยชน์ในการออกแบบ PCB รวมถึงการแพ็คออกจากโรงงาน ขนาดถาด ขนาดกล่อง บรรจุกี่ตัวกี่ชิ้นต่อถาดต่อกล่อง

  ที่กล่าวมาเป็นเพียงส่วนพื้นฐาน ที่สามารถเห็นได้บ่อยๆใน Datasheet ทั่วๆไป ส่วนอุปกรณ์แบบ Passive อย่างตัวต้านทานหรือหัวต่อต่างๆอาจมีการแสดงเพียงคุณสมบัติทางไฟฟ้าและขนาดทางกายภาพ หากเป็นในส่วนของอุปกรณ์ MCU ,CPU หรือชิปโลจิกต่างๆ เช่น ไอซีตระกูล 45xx 74xx ก็จะบอกความเร็วในการทำงาน Address วิธีการโปรแกรม การเซ็ตค่าต่างๆ ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเพิ่มขึ้นมาอีกด้วย

แล้วหา Datasheet ได้จากที่ไหน?
  เมื่อรู้ถึงความสำคัญของ Datasheet แล้ว ย่อมเกิดคำถามว่าแล้วจะหาจากที่ไหน? ถ้าเป็นเมื่อครั้งโบราณกาลนั้นอาจหายาก แต่ในยุคที่อินเตอร์เน็ตเข้าถึงทุกที่ Datasheet เป็นสิ่งที่หาง่ายมากๆ และผู้ผลิตทุกรายย่อมปล่อย Datasheet ออกมาให้เราโหลดมาอ่านกันฟรีๆ โดยสามารถหาได้จากแหล่งต่อไปนี้
  1. ดาวน์โหลดจากเว็บไซต์ของผู้ผลิตโดยตรง เช่น บริษัท Microchip    บริษัท st    บริษัท Texas Instuments   บริษัท Analog Devices
  2. เว็บแหล่งรวบรวม Datasheet ที่เจ้าของร้านใช้บริการบ่อยก็ขอแนะนำเว็บ Alldatasheet
  3. หากจนปัญญา อย่างพวกไอซีจีนที่ไม่ได้ใช้กันทั่วโลก พบเห็นได้เฉพาะสินค้าจากเมืองจีน เราคงต้องพึ่งเพื่อนตายอย่าง google เอาเบอร์หรือข้อความใดๆที่พิมพ์อยู่บนอุปกรณ์(หากไม่โดนขูดลบไปก่อน) ไปค้นหาเอาดื้อๆ จากนั้นก็ขึ้นอยู่กับวาสนาและความสามารถในการค้นข้อมูลกันแล้วหล่ะครับ